Zerynthia polyxena
Η όμορφη Πολυξένη με το ελληνικό όνομα!
Κάθε χρόνο, ανάλογα με τις κλιματικές συνθήκες, τέλος χειμώνα και αρχές άνοιξης, εμφανίζονται στη κερκυραϊκή ύπαιθρο οι πολύχρωμες και σχετικά σπάνιες πεταλούδες με το επιστημονικό όνομα «Zerynthia polyxena»
Η Ειδική ονομασία «polyxena» προτάθηκε το 1775 από τους Αυστριακούς εντομολόγους, Denis & Schiffermüller.
ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ το όνομα αναφέρεται στην πριγκιποπούλα Πολυξένη, την μικρότερη από τις κόρες του βασιλιά Πρίαμου και της Εκάβης, της Τροίας. Τα αδέλφια της ήταν ο Έκτορας, ο Πάρις, η Κασσάνδρα και ο Τρωίλος.
Ο μύθος της Πολυξένης περιγράφεται στις τραγωδίες του Ευριπίδη «Εκάβη» και «Τρωάδες», ενώ η ομώνυμη τραγωδία του Σοφοκλή δε σώζεται.
Σύμφωνα με μια σύντομη εκδοχή του μύθου, η Πολυξένη είχε πάει μαζί με τον πατέρα της τον Πρίαμο να ζητήσουν από τον Αχιλλέα το σώμα του Έκτορα. Ο Αχιλλέας θαμπωμένος από την ομορφιά της πριγκίπισσας, την ερωτεύτηκε και τη ζήτησε σε γάμο. Παρασυρμένος από τον μεγάλο του έρωτα ανακάλυψε στην Πολυξένη το αδύνατο σημείο του σώματός του (την «Αχίλλειο πτέρνα»). Όπως πήγαιναν στο ναό του Απόλλωνα για να παντρευτούν, ο Πάρις, γνωρίζοντας το τρωτό σημείο του Αχιλλέα επειδή του το είχε αποκαλύψει η ίδια η Πολυξένη, σκότωσε τον Αχιλλέα και η Πολυξένη, μετανιωμένη, σύμφωνα με ορισμένους συγγραφείς, αυτοκτόνησε πάνω στον τάφο του. Σύμφωνα με άλλους συγγραφείς, μετά την πτώση της Τροίας, την σκότωσε ο Νεοπτόλεμος στον τάφο του πατέρα του Αχιλλέα.
Ετυμολογία του ονόματος Πολυξένη. Κύριο όνομα, θηλυκό του επίθετου πολύξερος = αυτός που προσκαλεί πολλούς ξένους, που είναι πολύ φιλόξενος.
Το κοινό ελληνικό όνομα της πεταλούδας«Zerynthia polyxena»
Δυστυχώς, δεν υπάρχει μία κοινή ελληνική ονομασία για αυτή την πεταλούδα που, το μακρινό 1775, έχει βαπτιστεί από Αυστριακούς «νονούς», με την «επίσημη Ειδική Ονομασία «polyxena»!
Αντίθετα, αρκετοί λαοί από αυτούς που κατοικοεδρεύουν στην κοσμοπολίτικη Κέρκυρα, διαθέτουν κοινό όνομα για την «Zerynthia polyxena» με το οποίο εξηγούν τα σχέδια στα φτερά της ή την συμπεριφορά της, όπως για παράδειγμα:
ENG. The southern festoon.
GER. Der Osterluzeifalter.
ITA. Polissena
ESP. Mariposa de las Aristoloquias.
FRA. Diane
ALB. Flutura me ilikë
Από τα παραπάνω κοινά ονόματα, σεβόμενοι την «εκφραστική φαντασία» όλων των λαών, προκαλούν εντύπωση οι κοινές ονομασίες των Ιταλών και των Γάλλων!
Οι Ιταλοί, βαθύτατα επηρεασμένοι από τον ελληνορωμαϊκό πολιτισμό (η Μεγάλη Ελλάδα στην νότια Ιταλία και η Αναγεννησιακή βόρεια Ιταλία), έχουν σαν κοινή τους ονομασία το όνομα «Polissena», δηλαδή Πολυξένη!
Οι Γάλλοι, λάτρεις του ελληνορωμαϊκού πολιτισμού (η Νίκαια και η Μασσαλία με μεγαλύτερο αντιπρόσωπό της τον σπουδαίο Πυθέα στη νότια Γαλλία και η λατινόφωνη καταγωγή της γλώσσας τους), έχουν σαν κοινή ονομασία της πεταλούδας το λατινικό όνομα της θεάς του κυνηγιού και των δασών, Diana δηλαδή Άρτεμις. Ίσως, επειδή αυτή η πεταλούδα δεν δραστηριοποιείται συνήθως σε όμορφους κήπους και περιποιημένα πάρκα αλλά εντοπίζεται σαν «αγρίμι» σε δασικά ξέφωτα, σε ερημιές και σε μεγάλους βράχους!
Για τους Έλληνες, πηγή του ελληνορωμαϊκού πολιτισμού, και κληρονόμους της Αρχαιοελληνικής Σκέψης, το κοινό ελληνικό όνομα που αρμόζει σε αυτή την πεταλούδα πρέπει να είναι ένα και μόνο ένα: Πολυξένη!
Επισημάνσεις
1. Το Πορτραίτο της Πολυξένης προέρχεται από μια συλλογή ξυλογραφικών πορτρέτων [Promptuarii Iconum Insigniorum] με άγνωστο χαράκτη.
2. Ο ζωγραφικός πίνακας έχει θέμα «Εκάβη και Πολυξένη» και είναι δημιουργία του Γάλλου ζωγράφου ιστορίας, της Νεοκλασικής σχολής, Merry Joseph Blondel (1781 – 1853).
